Fair trade
HOE KUNNEN WE FAIR TRADE PRODUCTEN BETER AANPRIJZEN ONDER MENSEN IN NIJKERK?
Hoofdstuk 1
Hoe is Fair trade ontstaan?
Fair Trade gaat om eerlijke handel. De kansarme boeren in ontwikkelingslanden krijgen een eerlijke prijs voor hun producten.
Het merk Fair Trade Original zoals wij dat vandaag kennen, was niet het begin van het hele idee achter Fair Trade. Vier januari 1959 vond er een vergadering plaats in het Volkshuis van Kerkrade over de oprichting van het Komitee Steun Onderontwikkelde Streken, afgekort: S.O.S. Het motto van S.O.S. was: ‘Geen woorden, maar daden.’ Hun doel is het aanpakken van de armoede in de wereld. Ze willen dit niet doen door noodhulp te geven maar door de ontwikkelingslanden zelfredzaam te maken. De stichting groeit snel door allerlei acties van vrijwilligers. Het geld dat daarmee werd ingezameld, werd ingezet voor projecten in de ontwikkelingslanden. In 1967 gingen ze over van het motto, ‘geen woorden, maar daden’ naar ‘geen hulp, maar handel!’ De organisatie ging zich nu richten op de handel in plaats van op de hulp projecten die ze daarvoor deden. De oprichter van SOS is Paul Meijs.
In het begin van de jaren zeventig ging het erg goed met de organisatie. Ieder jaar kwamen er steeds meer vestigingen bij in het buitenland en de omzetcijfers verdubbelen. Ze startten met de verkoop van zuivere koffie. Het was een project met risico’s maar het groeide uit tot een groot succes. De samenwerking met de buitenlandse partners verliep echter niet zo goed. Alleen België bleef trouw. Oostenrijk, Duitsland en Zwitserland gingen verder als zelfstandige organisaties. Hierdoor ontstond een omzetverlies. Op dit verlies op te vangen, opende S.O.S. eigen winkels in Nederland en ze halen de Landelijke Vereniging van Wereldwinkels erbij. De Wereldwinkels werden de grootste klant van S.O.S. De Wereldwinkels waren het niet helemaal eens met S.O.S. over de juiste aanpak van ontwikkelingshulp. Zij vonden het belangrijk dat de ongelijkheid in de wereld werd aangepakt. De discussie die hierover ontstond, leidde uiteindelijk tot het vertrek van Paul Meijs. Wanneer hij werd opgevolgd, was S.O.S. sterk gedaald in omzetcijfers en was de organisatie onbestuurbaar geworden. Een drastische reorganisatie was daarom nodig in 1979.
In 1980 veranderde de naam van de organisatie in S.O.S. Wereldhandel. De jaren tachtig begonnen moeizaam voor de organisatie. De directeur investeerde in nieuwe levensmiddelen. Hierdoor groeiden de omzetcijfers licht, maar niet genoeg. In 1984 en 1986 vond er een reorganisatie plaats. De tweede helft van de jaren tachtig ging het weer goed met de organisatie. De verkoop van koffie ging goed. Eind jaren tachtig kwam ook het keurmerk voor zuivere koffie waardoor het nog beter ging met de verkoop.
In de jaren negentig groeide S.O.S. Wereldhandel nog verder en trok het een steeds groter publiek aan. Ze bleven trouw aan de handelspartners. Door de groei nam de druk op de handelspartners toe. De organisatie zette daarom een Assistentie Programma op. Dit programma was bedoeld om kennis over te dragen. De trainingen waren bedoeld om de handelspartners en producenten sterker te maken zodat ze konden meeprofiteren van een marktgerichte aanpak. Ook zorgden ze ervoor dat eerlijke handel op de politieke agenda terecht kwam.
Vanaf 2000 ging het nog beter met de organisatie. Dit kwam vooral door de opkomst van maatschappelijk verantwoord ondernemen. Steeds meer bedrijven besloten om over te stappen op eerlijke koffie en de levering van kerstpakketten ging goed. Het aantal winkels liep op van vijf naar negen. De organisatie probeerde ook verder door te breken door meerdere supermarktketens te benaderen. De uitbreiding ging goed, maar er kwam meer concurrentie. De Fair Trade Organisatie raakte hierdoor zijn sterke positie kwijt. De organisatie kwam in een crisis terecht en moest inkrimpen om overeind te blijven. In 2007 brak de verkoop via supermarkten alsnog door en steeds meer mensen kochten producten van Fair Trade Original wat de nieuwe naam werd van de organisatie.
Welke Fair Trade organisaties en landen zijn er?
Er zijn ongeveer 30 landen waar Fair Trade organisaties gevestigd zijn. Deze landen liggen in Azië, Afrika en Latijns-Amerika. De landen hebben hun eigen organisaties die handelspartners zijn van Fair Trade Original.
Wat zijn de voor- en nadelen van Fair Trade?
Er wordt wel eens gezegd: Ieder voordeel heeft zijn nadeel. Dat geldt ook voor Fair Trade. Naast dat er veel voordelen zitten aan Fair Trade, zijn er ook veel nadelen.
De voordelen van Fair Trade zijn dat de kansarme boeren een eerlijke prijs krijgen voor hun producten. Helaas valt dit bedrag vaak tegen. Max Havelaar houdt een deel van het geld zelf en een ander deel van het geld gaat naar de coöperaties waar de boeren bij aangesloten zijn. Vaak geven de coöperaties het geld uit aan voorzieningen en trainingen in plaats van dat het geld naar de boeren zelf gaat.
Een voordeel is dat de Fair Trade boeren over het algemeen beter af zijn. De boeren krijgen altijd een bodem prijs. Dus ook al zou hun oogst mislukken, dan hebben ze nog inkomst zekerheid. Hierdoor durven ze meer te investeren en risico’s te nemen en zo kunnen ze ook eerder leningen afsluiten. Tijdens trainingen leren ze dit ook allemaal. Fair Trade boeren sturen ook vaak hun kinderen naar school waar hun hele regio uiteindelijk van profiteert. Het nadeel is dat de boeren die niet bij een Fair Trade organisatie zijn aangesloten, niet kunnen concurreren met deze organisaties. Dit zijn juist de allerarmste boeren. Het kost geld om je aan te sluiten bij een organisatie en de allerarmste boeren hebben hier geen geld voor.
Nog een ander voordeel is de bekendheid van Fair Trade. De eerlijke handel is belangrijker geworden voor de consumenten en zo dus ook voor bedrijven. Er wordt steeds meer aandacht aan besteed waardoor niet alleen de wereldwinkel nog de producten verkoopt, maar ook de supermarkten. Bekende merken hechten er ook steeds meer waarde aan. Het wordt dus steeds meer gekocht maar vooral door hoogopgeleide linkse mensen blijkt uit onderzoek, wat weer een nadeel is. Het marktaandeel is nog steeds erg laag. En doordat er steeds meer verschillende merken komen, met andere doeleinden, kunnen de consumenten verward raken en helemaal stoppen met Fair Trade producten kopen.
Het merk Fair Trade Original zoals wij dat vandaag kennen, was niet het begin van het hele idee achter Fair Trade. Vier januari 1959 vond er een vergadering plaats in het Volkshuis van Kerkrade over de oprichting van het Komitee Steun Onderontwikkelde Streken, afgekort: S.O.S. Het motto van S.O.S. was: ‘Geen woorden, maar daden.’ Hun doel is het aanpakken van de armoede in de wereld. Ze willen dit niet doen door noodhulp te geven maar door de ontwikkelingslanden zelfredzaam te maken. De stichting groeit snel door allerlei acties van vrijwilligers. Het geld dat daarmee werd ingezameld, werd ingezet voor projecten in de ontwikkelingslanden. In 1967 gingen ze over van het motto, ‘geen woorden, maar daden’ naar ‘geen hulp, maar handel!’ De organisatie ging zich nu richten op de handel in plaats van op de hulp projecten die ze daarvoor deden. De oprichter van SOS is Paul Meijs.
In het begin van de jaren zeventig ging het erg goed met de organisatie. Ieder jaar kwamen er steeds meer vestigingen bij in het buitenland en de omzetcijfers verdubbelen. Ze startten met de verkoop van zuivere koffie. Het was een project met risico’s maar het groeide uit tot een groot succes. De samenwerking met de buitenlandse partners verliep echter niet zo goed. Alleen België bleef trouw. Oostenrijk, Duitsland en Zwitserland gingen verder als zelfstandige organisaties. Hierdoor ontstond een omzetverlies. Op dit verlies op te vangen, opende S.O.S. eigen winkels in Nederland en ze halen de Landelijke Vereniging van Wereldwinkels erbij. De Wereldwinkels werden de grootste klant van S.O.S. De Wereldwinkels waren het niet helemaal eens met S.O.S. over de juiste aanpak van ontwikkelingshulp. Zij vonden het belangrijk dat de ongelijkheid in de wereld werd aangepakt. De discussie die hierover ontstond, leidde uiteindelijk tot het vertrek van Paul Meijs. Wanneer hij werd opgevolgd, was S.O.S. sterk gedaald in omzetcijfers en was de organisatie onbestuurbaar geworden. Een drastische reorganisatie was daarom nodig in 1979.
In 1980 veranderde de naam van de organisatie in S.O.S. Wereldhandel. De jaren tachtig begonnen moeizaam voor de organisatie. De directeur investeerde in nieuwe levensmiddelen. Hierdoor groeiden de omzetcijfers licht, maar niet genoeg. In 1984 en 1986 vond er een reorganisatie plaats. De tweede helft van de jaren tachtig ging het weer goed met de organisatie. De verkoop van koffie ging goed. Eind jaren tachtig kwam ook het keurmerk voor zuivere koffie waardoor het nog beter ging met de verkoop.
In de jaren negentig groeide S.O.S. Wereldhandel nog verder en trok het een steeds groter publiek aan. Ze bleven trouw aan de handelspartners. Door de groei nam de druk op de handelspartners toe. De organisatie zette daarom een Assistentie Programma op. Dit programma was bedoeld om kennis over te dragen. De trainingen waren bedoeld om de handelspartners en producenten sterker te maken zodat ze konden meeprofiteren van een marktgerichte aanpak. Ook zorgden ze ervoor dat eerlijke handel op de politieke agenda terecht kwam.
Vanaf 2000 ging het nog beter met de organisatie. Dit kwam vooral door de opkomst van maatschappelijk verantwoord ondernemen. Steeds meer bedrijven besloten om over te stappen op eerlijke koffie en de levering van kerstpakketten ging goed. Het aantal winkels liep op van vijf naar negen. De organisatie probeerde ook verder door te breken door meerdere supermarktketens te benaderen. De uitbreiding ging goed, maar er kwam meer concurrentie. De Fair Trade Organisatie raakte hierdoor zijn sterke positie kwijt. De organisatie kwam in een crisis terecht en moest inkrimpen om overeind te blijven. In 2007 brak de verkoop via supermarkten alsnog door en steeds meer mensen kochten producten van Fair Trade Original wat de nieuwe naam werd van de organisatie.
Welke Fair Trade organisaties en landen zijn er?
Er zijn ongeveer 30 landen waar Fair Trade organisaties gevestigd zijn. Deze landen liggen in Azië, Afrika en Latijns-Amerika. De landen hebben hun eigen organisaties die handelspartners zijn van Fair Trade Original.
Wat zijn de voor- en nadelen van Fair Trade?
Er wordt wel eens gezegd: Ieder voordeel heeft zijn nadeel. Dat geldt ook voor Fair Trade. Naast dat er veel voordelen zitten aan Fair Trade, zijn er ook veel nadelen.
De voordelen van Fair Trade zijn dat de kansarme boeren een eerlijke prijs krijgen voor hun producten. Helaas valt dit bedrag vaak tegen. Max Havelaar houdt een deel van het geld zelf en een ander deel van het geld gaat naar de coöperaties waar de boeren bij aangesloten zijn. Vaak geven de coöperaties het geld uit aan voorzieningen en trainingen in plaats van dat het geld naar de boeren zelf gaat.
Een voordeel is dat de Fair Trade boeren over het algemeen beter af zijn. De boeren krijgen altijd een bodem prijs. Dus ook al zou hun oogst mislukken, dan hebben ze nog inkomst zekerheid. Hierdoor durven ze meer te investeren en risico’s te nemen en zo kunnen ze ook eerder leningen afsluiten. Tijdens trainingen leren ze dit ook allemaal. Fair Trade boeren sturen ook vaak hun kinderen naar school waar hun hele regio uiteindelijk van profiteert. Het nadeel is dat de boeren die niet bij een Fair Trade organisatie zijn aangesloten, niet kunnen concurreren met deze organisaties. Dit zijn juist de allerarmste boeren. Het kost geld om je aan te sluiten bij een organisatie en de allerarmste boeren hebben hier geen geld voor.
Nog een ander voordeel is de bekendheid van Fair Trade. De eerlijke handel is belangrijker geworden voor de consumenten en zo dus ook voor bedrijven. Er wordt steeds meer aandacht aan besteed waardoor niet alleen de wereldwinkel nog de producten verkoopt, maar ook de supermarkten. Bekende merken hechten er ook steeds meer waarde aan. Het wordt dus steeds meer gekocht maar vooral door hoogopgeleide linkse mensen blijkt uit onderzoek, wat weer een nadeel is. Het marktaandeel is nog steeds erg laag. En doordat er steeds meer verschillende merken komen, met andere doeleinden, kunnen de consumenten verward raken en helemaal stoppen met Fair Trade producten kopen.